Jednym z najczęściej pojawiających się problemów stomatologicznych u małych dzieci, jest tzw. próchnica butelkowa. Do jej powstawania przyczyniają się cukry (zawarte w posiłkach i napojach). Każdy z przypadków wykrycia próchnicy wymaga zgłoszenia się z dzieckiem do gabinetu stomatologicznego. Pozostaje więc pytanie: próchnica butelkowa jak leczyć? O tym dokładniej poniżej.
Próchnica butelkowa u dziecka – co to takiego?
Jest to typowa próchnica w pierwszych latach życia człowieka, pojawiająca się u niemowląt i kilkuletnich dzieci (mniej więcej do 4 roku życia). Ta próchnica wczesnego dzieciństwa jest częstą chorobą przewlekłą i stała się jedną z najczęstszych przyczyn usuwania chorych zębów u najmłodszych. Próchnica butelkowa dotyczy dzieci spożywających pokarm bezpośrednio z butelki. Wywołują ją zawarte w jedzeniu cukry, kiedy to odżywające się nim bakterie rozmnażają się i zaczynają wytwarzać kwasy niszczące szkliwo, a następnie dalsze części zęba.
Ryzyko wystąpienia niszczącej zęby dziecka próchnicy będzie tym wyższe, im większa jest ilość spożywanego cukru. Próchnicę butelkową można łatwo rozpoznać po pojawienie się na zębach charakterystycznych plam. Zazwyczaj jako pierwsze zaatakowane stają się górne siekacze, czyli tzw. „jedynki”. To w nich zaczynają się ubytki. Jednak tego typ choroba uzębienia szybko się rozprzestrzenia na kolejne zęby. Jest to związane z odczuwalnym silnie bólem.
Jak wygląda próchnica butelkowa?
Kiedy tkanka zdrowego do tej pory zęba zostaje zaatakowana przez drobnoustroje, dochodzi do jej uszkodzenia oraz demineralizacji struktury. Na początku powstaje przylegająca do zębów, płytka nazębna, objawiająca się jako biało-żółty nalot. Później, kiedy nie będzie wykonywać się działań zapobiegających, opierających się na właściwej higienie jamy ustnej, zacznie rozwijać się próchnica butelkowa. Jej pierwszymi objawami są plamy na zębach. Plamy te mogą przybierać dwie formy:
- Plama biała, kredowa – o chropowatej strukturze. W tym przypadku proces próchnicy jest wciąż aktywny.
- Plama gładka i błyszcząca – o twardej powierzchni. Jest to plama nieaktywna, która w szkliwie może utrzymywać się przez lata.
Kolejnym etapem rozwoju próchnicy butelkowej (po plamach) jest pojawianie się na przednich zębach (niedaleko linii dziąseł) ciemnobrązowych albo czarnych zmian. Te zaś dość szybko zajmują dalsze części uzębienia. Warto jednak wiedzieć, że kiedy pojawi się tego typu próchnica butelkowa jak leczyć i kiedy leczyć staną się podstawowymi kwestiami. Wszystko dlatego, że na etapie plamy próchnicowej zmiany są możliwe do zatrzymania.
Od czego jest próchnica butelkowa?
Do jej dwóch głównych przyczyn zalicza się nieodpowiednią dietę oraz niewłaściwą pielęgnację zębów oraz jamy ustnej. Jeśli chodzi o dietę, to
rozpuszczaniu szkliwa (które jest prostą drogą do powstania próchnicy) sprzyja: częste popijanie słodkich napojów, ssanie cukierków i lizaków, a także spożywanie pokarmów retencyjnych (jak biszkopty czy krakersy). Drugą podstawową przyczyną próchnicy butelkowej jest zła higiena jamy ustnej. Kiedy rodzice nie będą dbać o regularne i dokładne szczotkowanie zębów dzieci, dochodzić będzie do narastania płytki nazębnej i dalszych zmian chorobowych. Co ważne, o stan jamy ustnej malucha należy zadbać jeszcze przed rozpoczęciem wyrzynania się jego mleczaków. Później wszystkie zęby mleczne powinny być dokładnie czyszczone, bo podczas picia z butelki na zębach osiadają „cukry”. Kiedy na dłużej pozostaną one w jamie ustnej, staną się pożywką dla patogenów, które wytwarzają kwas oraz uszkadzają szkliwo.
Próchnica butelkowa jak leczyć?
Oczywiście bardzo istotna jest już profilaktyka próchnicy butelkowej, czyli niedopuszczenie do jej powstania, a przynajmniej do rozprzestrzenienia się. Pomoże to zapobiec problemom z uzębieniem w dalszym życiu. Oprócz czyszczenia zębów malucha, ważne jest więc np. to, by nie zostawiać mu butelki z jedzeniem na noc. Spożywanie posiłku bez umycia zębów sprawi bowiem, że zawarty w płynie cukier oblepi zęby i w czasie snu dziecka stanie się idealną pożywką dla bakterii. Kiedy jednak choroba już się pojawi, pozostaje pytanie: próchnica butelkowa jak leczyć? Ubytki i stany zapalne staną się dla dziecka bolesne, maluchy będą sygnalizować to płaczem, starsze dzieci określą zaś powód bólu.
Próchnica butelkowa objąć może nie tylko zęby mleczne, które już wyrosły, ale także te dopiero się wyżynające. Plamki z nią związane wymagać będą fluoryzacji. Jest to zabieg przeprowadzany w gabinecie stomatologicznym. Wtedy też lekarz może zalecić profilaktyczne stosowanie w domu pasty z fluorkiem. Próchnica butelkowa jak leczyć przypadki już zaawansowane (z ciemnymi plamami na zębach)? Tutaj niezbędne jest już leczenie zaawansowane, dobrane indywidualnie.
Jedną z metod jest np. impregnacja zębów roztworem azotanu srebra. W pojedynczych przypadkach, w zaawansowanej postaci próchnicy, stomatolog zmuszony jest usunąć zęba zajętego chorobą. Jak więc widać, o higienę jamy ustnej dziecka należy zadbać z pełną starannością już od pierwszych miesięcy jego życia.