Kiedy w kącikach ust pojawia się zaczerwienienie, a do tego pacjent odczuwa pieczenie, wtedy najprawdopodobniej mamy do czynienia z zajadami. Ten stan zapalny jest niekomfortowy, ponieważ utrudnia otwieranie ust. Jeśli będzie zbagatelizowany może doprowadzić do bardzo bolesnej nadżerki. Najważniejsza jest więc szybka reakcja i konsultacja z lekarzem, żeby zlikwidować dokuczliwe objawy. Co powoduje wystąpienie zajadów? Jak należy je leczyć w przypadku dzieci? Czy są domowe sposoby na złagodzenie przykrych dolegliwości? Na te i inne pytanie odpowiadamy w tym tekście.
Czym są zajady?
Zajady to potoczne określenie zapalenia kącików ust. Ten stan zapalny błony śluzowej ma ograniczoną formę ze względu na umiejscowienie się w określonym obszarze. Atakuje kąty ust objawiając się w pierwszej kolejności zaczerwienieniem. Zajady mogą pojawiać się tylko z jednej lub też po obu stronach warg. Skóra w tym obszarze jest przesuszona, dziecko odczuwa też pieczenie i świąd. Dość szybko może wystąpić nadżerka, a w zaatakowanym miejscu pojawia się wiele drobnych pęknięć, które wywołują bolesność i krwawienie. Niekiedy następuje również wysięk płynu surowiczego. Pęknięcia utrudniają normalne otwieranie ust, co wywołuje duży dyskomfort podczas rozmowy, uśmiechania się, czy też spożywania posiłków. W przypadku, gdy przyczyną stanu zapalnego jest gronkowiec złocisty, wtedy naskórek się łuszczy i pojawiają się strupki o miodowej barwie. Jeśli natomiast dziecko zmaga się z infekcją grzybiczą na zajadach nawarstwia się nalot w biało-szarych kolorach. Te wszystkie przykre i dokuczliwe objawy mogą utrzymywać się przez kilka kolejnych dni. Zajady nie tylko wpływają na gorsze samopoczucie fizyczne. Stanowią też problem estetyczny. Często bywają mylone z opryszczką wargową.
Przyczyny powstawania zajadów u dziecka
Najczęstszym powodem występowania zajadów u dzieci jest zakażenie grzybami oraz bakteriami. Organizmy te bytują i doskonale się rozmnażają w środowisku wilgotnym. Stąd stan zapalny kącików ust pojawia się przeważnie u niemowląt, a także małych dzieci, które nadmiernie i często się ślinią. Grzyby powodujące zajady to przeważnie Candida albicans z rodzaju drożdżaków, określane również jako bielnik biały. Zapalenie mogą też wywołać bakterie. Należą do nich gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), a także paciorkowce.
Na większe ryzyko wystąpienia stanu zapalnego kącików ust wpływa ssanie smoczka, kciuka, czy też oblizywanie warg. Bolesne dolegliwości mogą się też pojawić znacznie częściej u dzieci wkładających do ust brudne i zakurzone przedmioty, palce oraz z wadami zgryzu i będącymi w okresie ząbkowania.
Inne przyczyny wystąpienia zajadów to:
– alergie – powodują one, że zajady mogą pojawiać się w formie przewlekłej. Dotyczy to atopowego zapalenia skóry oraz w przypadku nadreaktywności układu immunologicznego i przy kontakcie z daną substancją wywołującą uczulenie,
– obniżona odporność – jej wynikiem może być nadmierny stres i ciągłe napięcie, a także osłabienie organizmu w okresie jesienno-zimowym, podczas którego nie trudno o infekcje. Funkcjonowanie układu odpornościowego może też by zaburzone w wyniku przewlekłych chorób, takich jak cukrzyca,
– antybiotykoterapia – w jej wyniku zostaje zaburzona równowaga flory bakteryjnej skóry, a także błon śluzowych,
– niektóre leki – zajady mogą pojawić się u dzieci z astmą, które przyjmują wziewne glikokortykosteroidy. Na ryzyko wystąpienia stanu zapalnego kącików ust narażone są osoby stosujące specyfiki wpływające na zmniejszenie działania układu immunologicznego. Do takich medykamentów zalicza się leki immunosupresyjne.
– nieprawidłowa higiena jamy ustnej – warto już od najmłodszych lat przyzwyczajać dziecko do mycia zębów przynajmniej dwa razy dziennie oraz rąk po zabawie i przed jedzeniem.
Zajady u dziecka – brak witamin
Dla zdrowia dziecka ważne jest to co ono spożywa. Dobrze zbilansowane posiłki powinny zawierać wszystkie niezbędne składniki odżywcze potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, rozwoju fizycznego, a także po to, żeby zapobiegać wystąpieniu chorób i osłabieniu układu immunologicznego.
Zajady mogą pojawić się w wyniku niedoboru witamin. Istotne dla zdrowia młodego człowieka w zapobieganiu wystąpienia zapalenia kącików ust są te z grupy B. Zalicza się do nich szczególnie ryboflawinę (B2), pirydoksynę (B6), kwas foliowy (B9), a także kobolaminę (B12). Dobrym źródłem witaminy B są drożdże. Przygotowaną z nich papkę można przykładać bezpośrednio na ranę, co złagodzi objawy, jak też warto rozpuścić niewielką ich ilość w szklance wody i wypijać przez co najmniej tydzień. Do swojego menu należy też wprowadzić produkty, zawierające duże ilości witaminy B. Są to orzechy, banany, jaja od kur, mleko i przetwory na jego bazie, mięso, wątróbka oraz wędliny, produkty zbożowe, a także nasiona strączkowe.
Na lepszą odporność organizmu duży wpływ ma również witamina C, której nie może zabraknąć w codziennej diecie. Jej podaż można zapewnić spożywając paprykę, pomidory, ziemniaki, truskawki, czarne porzeczki, a także owoce cytrusowe i owoce z dzikiej róży.
Warto też podkreślić, że przy zapobieganiu wystąpienia stanu zapalnego kącików ust istotna jest również odpowiednia podaż cennych minerałów, takich jak żelazo oraz cynk. Pierwszy z wymienionych biopierwiastków występuje naturalnie w wątrobie, żółtkach jaj, chudym mięsie zarówno wieprzowym, jak i wołowym oraz w kakao. Natomiast źródłem cynku są pestki dyni, sery żółte, warzywa strączkowe i kapustne, wątroba, a także otręby pszenne.
Brak witamin może przyczynić się nie tylko do infekcji i zajadów. Bywa również przyczyną groźnych chorób, takich jak anemia. Doprowadza też do osłabienia organizmu oraz problemów z pamięcią.
Jak odróżnić zajady od opryszczki u dziecka?
Wiele osób widząc u dziecka zaczerwienienie i zmiany w kącikach ust uważa, że ma do czynienia z opryszczką wargową. Budzi to poważny niepokój u rodziców, ponieważ jest to choroba zakaźna. Oczywiście warto skonsultować się z lekarzem, jednak nie należy wpadać w panikę, ponieważ zmiany te mogą świadczyć o zajadach, które są dokuczliwe, ale niegroźne dla organizmu malucha. Czym zatem różnią się one od opryszczki wargowej?
– Określenie – stan zapalny kącików ust jest dokuczliwą dolegliwością. Opryszka wargowa to choroba zakaźna.
– Lokalizacja – zajady występują wyłącznie w kącikach ust. Opryszka natomiast może pojawić się nie tylko w tym miejscu. Atakuje wargi, a także inne fragmenty twarzy.
– Zaraźliwość – zajady nie są zaraźliwe, natomiast opryszka już tak.
– Przyczyna występowania – zajady wywołują grzyby oraz bakterie. Za pojawienie się opryszczki odpowiedzialne są wirusy Herpes simplex.
– Czas trwania – zwykle zajady dość łatwo dają się wyleczyć po ok. 2 tygodniach. Zdarza się jednak, że ten proces może być długotrwały i rozciągać się na kilka miesięcy, a nawet lat. Natomiast w przypadku opryszki wargowej pierwsze zarażenie może mieć ostry przebieg, a czas trwania wynosi ok. 2-3 tygodnie. Za to nawroty przeważnie mają łagodniejsza formę. Objawy najczęściej ustępują po 7-12 dniach.
– Objawy – zajady są bardzo dokuczliwe. Oprócz zaczerwienienia i swędzenia, pojawiają się pęknięcia, w których powstają szczeliny. Otwieranie ust jest utrudnione. Po wygojeniu niekiedy w kącikach ust pozostają blizny, co powoduje nieestetyczny wygląd. Opryszczka wargowa czasami nie daje żadnych objawów. Przebiega łagodniej od zajadów. Objawia się mrowieniem i świądem w miejscu, gdzie wystąpiły zmiany. Powstają pęcherzyki wypełnione płynem o przezroczystej konsystencji, które pękają. Pacjent czuje ból, a po pewny czasie na ciele pojawia się strup. Po zakończonej terapii po zmianach nie ma żadnego śladu.
Leczenie zajadów u dziecka
W przypadku dziecka należy przede wszystkim poznać przyczynę wystąpienia dolegliwości i po diagnozie zastosować odpowiednie leczenie. Powinno ono również obejmować usunięcie objawów, czyli zastosowanie środków gojących rany. Przy niedoborach witamin dzieci najczęściej przyjmują odpowiednie doustne preparaty.
Czym smarować zajady u dziecka?
Na zajady skuteczne są preparaty dostępne bez recepty. Na zmienione miejsca na ciele stosuje się maści o działaniu kojącym i wpływającym na szybszą regenerację. Takie medykamenty powinny zawierać witaminy A, B2 oraz B5 (D-pantenol), a także cynk. Lecznicze działanie wykazuje również chlorheksydyna oraz ekstrakt z szałwii lekarskiej.
Domowe sposoby na zajady u dziecka
– Okłady z aloesu.
– Przykładanie miodu na rany.
– Smarowanie zmian olejkami np. z drzewa herbacianego lub lawendowym oraz oliwą z oliwek.
– Dołączenie czosnku do diety.
– Jedną tabletkę zawierającą witaminę B2 należy rozkruszyć i zmieszać z niewielką ilością balsamu do ust. Nakładać na zajady na noc.
